Κουμάνοι, Πετσενέγοι, Σελτζούκοι (κι ανάμεσα στους τελευταίους οι ακόλουθοι του σουλτάνοι Καϊκαούς που βρέθηκαν στη Βέροια) και τελικά οι Οθωμανοί ή Οσμανλήδες, απασχολούν τα βασίλεια και τις μερίδες των Γραικών, δειλά-δειλά από τον 7^ο μΧ αιώνα, έως τους πρώτους σουλτάνους που είδαν κι έπαθαν για να ορθοποδήσουν, αλλά σε κάθε περίπτωση μοιράστηκαν την Μικρασία και η τακτική του μνημονεύεται σε όλα σχεδόν τα βυζαντινά «στρατηγικά». Οι διαφορές στον τρόπο του πολέμου, οι συχνές παλινδρομήσεις, οι άκυρες συνθήκες και η συνήθεια στον πόλεμο να τσιμπολογάνε όλοι οι λαοί βοηθούς, μισθοφόρους και με τα δικά τους χούγια και τρόπους, έφερναν συχνά τους ελληνίζοντες λόγιους σε απόγνωση, με κορυφαίο ένα ευτελές φυλλάδιο με τίτλο «Οι Τούρκοι είναι οι Τρώες».

Ρωμιοί και οσμανλήδες έχουν ένα βάραθρο ανάμεσά τους: την θρησκεία. Στα υπόλοιπα, η συμπεριφορά τους περιέχει ειδική μεταχείριση συμμάχων λαών. Αμφότεροι έχουν ένα ιστορικό που κυμαίνεται από ματαιωμένες ελπίδες, έως προσωρινούς θριάμβους. Περισσότερο κι από λαοί, αμφότεροι είναι μέτοχοι ιδιότυπου τρόπου ζωής.

Το ζήτημα είναι πως στην ιστορική διάρκεια, συμμάχησαν συχνά, όσες φορές μακελεύτηκαν.