Skip to main content
Σάββατο 20 Απριλίου 2024
Μέχρι προ ολίγου η λέξις χειρονομία
Κονδυλάκης Ιωάννης
Caravaggio, Οι χαρτοκλέφτες, Kimbell Art Museum, Fort Worth.
Caravaggio, Οι χαρτοκλέφτες, Kimbell Art Museum, Fort Worth.

Μέχρι προ ολίγου η λέξις χειρονομία εις την γλώσσαν μας δεν εσήμαινε τίποτε περισσότερον αφ’ ό,τι λέγει η σύνθεσίς της. Εσήμαινεν απλώς την κίνησιν της χειρός, η οποία συνοδεύει την ομιλίαν ή την κίνησιν των χειρών, η οποία συνοδεύει τας ερωτικάς επιχειρήσεις, όταν αρχίζουν να υπερβαίνουν τα όρια του πλατωνισμού. Ούτε μεταφορικάς σημασίας είχεν, ούτε συνεκδοχικάς, όπως λέγουν οι γραμματικοί. Και όταν ηθέλαμεν να την ειδικεύσωμεν μεταχειριζόμεθα ένα προσδιορισμόν και την χειρονομίαν του αγορεύοντος ελέγαμεν ρητορικήν, την δε του απαγγέλλοντος θεατρικήν.
     Αλλ’ από τινος η χειρονομία ήρχισε να παρουσιάζεται εις την γλώσσαν μας με αξιώσεις, αίτινες ευρύνουν σχεδόν εις το άπειρον τον ορίζοντά της. [...]
     Αλλ’ επειδή εις την Γαλλίαν η «ζεστ» σημαίνει εκτός της υλικής κινήσεως και διαφόρους ηθικάς κινήσεις, έπρεπε και η Ελληνική χειρονομία να μιμηθή την Γαλλικήν και να ευρύνη την αρμοδιότητά της. Ανάγκη να φορτωθούν εις μίαν λέξιν έννοιαι, διά τας οποίας υπάρχουν άλλαι ειδικώτεραι και ίσως εκφραστικώτεραι και παραστατικώτεραι δεν υπήρχεν ίσως. [...]
     Η χειρονομία με τας νέας και αλλοκότους σημασίας της έρχεται να προσθέση νέαν ψηφίδα εις το φραγκάττικον μωσαϊκόν, το οποίον ονομάζομεν Ελληνικήν γλώσσαν και το καμαρώνομεν μάλιστα. Αλλ’ εις τοιαύτην γλώσσαν και τοιούτους νεοέλληνας μου φαίνεται ότι αρμόζει μία άλλη χειρονομία, πολύ συνήθης εις την νεωτέραν Ελλάδα.

«Η χειρονομία», 1916. Σταύρος Σκοπετέας (επιμ.), Ο Κονδυλάκης και το χρονογράφημα. Α´. Bασική Bιβλιοθήκη, 33. Eκδοτ. οίκος Iωάννου N. Zαχαροπούλου, 1956. 233.