Προ ημερών ο πρωτοπρεσβύτερος Βασίλειος Θερμός, καθηγητής στην Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθήνας και αυτοπροσδιοριζόμενος ως «Ψυχίατρος Παιδιών και Εφήβων», δημοσίευσε στην Καθημερινή ένα άρθρο με αφορμή το νομοσχέδιο για τον γάμο ομοφύλων ζευγαριών, ασχολούμενος με ο,τιδήποτε άλλο εκτός από το νομοσχέδιο, προπαγανδίζοντας τις θέσεις του με στίχους από τραγούδια, παραποιημένα στοιχεία, και παραπομπές στον εαυτό του ― ενώ κατηγορούσε τους άλλους για προπαγάνδα. Στο κείμενο απάντησε ο κύριος Αριστείδης Χατζής, Καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ως θιγόμενος επιστήμων του οποίου η μελέτη παραποιήθηκε.
Οπωσδήποτε στηρίζουμε το δικαίωμα του καθενός μας στον αυτοπροσδιορισμό, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τον αποδεχόμαστε αβλεπτί. Οι φίλοι του π. Θερμού περιέργως δεν αναρωτιούνται ποιος τον ρώτησε και τι δουλειά έχει ένας παπάς να μιλάει για νομικά ή ψυχικά θέματα που δεν άπτονται της θρησκείας (του), και υποστηρίζουν ότι για κληρικός, έχει προοδευτικές απόψεις. (Αυτό βέβαια είναι λίγο σα να λέμε ότι στην κατηγορία «Νοτιοαμερικανοί δικτάτορες» ο Βιντέλα ήταν πιο φιλελεύθερος από τον Πινοσέτ.) Το δικό μου ερώτημα είναι γιατί η Καθημερινή να δημοσιεύσει το αρχικό κείμενο. Πιστεύει ότι προωθεί έτσι το δημόσιο διάλογο και συμφέρον, ή κάποιο ανώτερο συμφέρον; Ρητορικές ερωτήσεις.
Μιλώντας για ερωτήσεις (ρητορικές και μη), η Καθημερινή φιλοξένησε την Κυριακή δυο ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις από άτομα που είχαν συνδεθεί διαχρονικά με άλλες εφημερίδες: τον καθηγητή Ανδρέα Γιακουμακάτο (στον Νίκο Βατόπουλο), που τον είχαμε συνηθίσει ως αρθρογράφο του Βήματος, και τον πρώην καθηγητή Γιώργο Βέλτσο (στην Γιώτα Μυρτσιώτη), που τον είχαμε συνηθίσει ως συνεργάτη του Βήματος, των Νέων, της Εφημερίδας των Συντακτών και άλλων δημοκρατικών δυνάμεων. Υπάρχει μια κινητικότητα και μια αναδιάταξη στο χώρο της διανόησης, ξεκάθαρα.
Μιλώντας για διανόηση, ανάμεσα στις άλλες συνεντεύξεις που δημοσιεύτηκαν το Σαββατοκύριακο στις αθηναϊκές εφημερίδες, μου έκανε εντύπωση η συνέντευξη του Νικήτα Κακλαμάνη (βουλευτή α΄ Αθηνών της ΝΔ) στον Γιάννη Μπασκάκη στην Εφημερίδα των Συντακτών, με πρωτοσέλιδη φωτογραφία μάλιστα. Ξανά-μανά αναρωτήθηκα γιατί να ασχοληθεί κανείς με τον συγκεκριμένο πολιτικό και τις απόψεις του. Ίσως επειδή αυτά που λέει να βολεύουν την εφημερίδα, σκέφτηκα, και προσπάθησα να καταλάβω τι λέει ακριβώς ο πολιτικός. Δεν ήταν εύκολο.
«Έχει θυμώσει κομμάτι της λαϊκής μας βάσης για την αλλαγή του ιδεολογικού μας DNA», ήταν ο πρωτοσέλιδος τίτλος. «Έχει θυμώσει μεγάλο κομμάτι της λαϊκής μας βάσης για τη διαγραφή του ιδεολογικού μας DNA», ήταν ο τίτλος της συνέντευξης στη σελίδα 13. Αναζήτησα το DNA του κειμένου. Ο πολιτικός το χρησιμοποιεί δύο φορές στο δημοσιευμένο κείμενο. Τη μία φορά αναφερόμενος στα τρία κύρια προβλήματα της κοινωνίας, λέει ότι «Η λαϊκή βάση της παράταξής μας είναι δυσαρεστημένη από την προσπάθεια που γίνεται προκειμένου να αλλοιωθεί το ιδεολογικό DNA της ιστορίας μας». Στη συνέχεια επανέρχεται, ίσως επειδή του φάνηκε ότι η έννοια του «ιδεολογικού DNA» δεν έλαβε τη δέουσα προβολή, αυτή τη φορά αναφερόμενος στη διεύρυνση του κόμματος, λέγοντας ότι «Έχει θυμώσει μεγάλο κομμάτι της λαϊκής μας βάσης η οποία αρνείται τη διαγραφή ή την παραγραφή του ιδεολογικού μας DNA».
Εν ολίγοις, ο κ. Κακλαμάνης δεν είπε τίποτα έτσι ακριβώς όπως διατυπώθηκε εντός εισαγωγικών στους τίτλους που έδωσε η εφημερίδα. Έχει καμία σημασία αυτό, είτε για τον πολιτικό, είτε για την εφημερίδα; Έχει σίγουρα για τον αναγνώστη. Εν τω μεταξύ, η εφημερίδα δημιούργησε μιαν εντύπωση (και γέμισε μια σελίδα), ενώ ο πολιτικός μπορεί πλέον να ισχυρίζεται στην εκλεκτή εκλογική του πελατεία ότι είναι φιλόσοφος της πολιτικής και ότι αυτός εισήγαγε την έννοια του «ιδεολογικού DNA» στο δημόσιο διάλογο ― όπως παλιότερα ο γάλλος δημοσιογράφος Louis Pauwels υπερηφανευόταν ότι αυτός εισήγαγε την έννοια του «sida mental» («διανοητικό AIDS»). Είναι όμως έτσι;
Μια σύντομη έρευνα στο διαδίκτυο μέσω Google δίνει πάνω από 300 αποτελέσματα για το «ιδεολογικό DNA». Σταχυολογώ χρονολογικά (αποκλείοντας ανώνυμα και υβριστικά ποστ):
2013.05.01 Νίκος Μιχαλόπουλος (Lifo), «Ο αντιρατσισμός είναι βαθιά στο ιδεολογικό DNA της Ελληνικής κοινωνίας» [αποδίδεται στον Αντώνη Σαμαρά]
2023.12.27 Γιάννης Σιδέρης (Liberal), «Φαίνεται το ιδεολογικό DNA της Αριστεράς»
2015.04.08 Πάνος Λάμπρου (Left), «Είναι αυτό το ιδεολογικό DNA»
2016.09.10 Άννα Διαμαντοπούλου (Το Βήμα), «Ένα ήδη σχηματισμένο ιδεολογικό DNA»
2016.09.26 Τάκης Μίχας (Protagon), «Tο ιδεολογικό DNA πάνω στο οποίο σφυρηλατείται η σύγχρονη Ελλάδα»
2016.10.28 Σήφης Πολυμίλης (Το Βήμα), «Ριζωμένα στο ιδεολογικό DNA τους»
2017.02.08 Σταμάτης Ζαχαρός (News 247), «Tο ιδεολογικό DNA του ΣΥΡΙΖΑ»
2017.03.25 Χρήστος Σταϊκούρας (Άποψη), «Tο ιδεολογικό DNA της παράταξης»
2020.02.20 Μιχαήλ Κατρίνης (Πρακτικά της Βουλής), «Ξένοι προς το ιδεολογικό DNA αυτής της παράταξης»
2020.07.06 Θόδωρος Μαργαρίτης (Ανανεωτική Αριστερά), «Στο βασικό ιδεολογικό DNA»
2020.12.24 Νίκος Ελευθέρογλου (Political), «Δεν πιστεύω ότι το ιδεολογικό DNA καθορίζει»
2022.07.14 Σπύρος Ραπανάκης (Αυγή), «Στο πολιτικό και ιδεολογικό DNA»
2023.05.14 Βασίλης Καπετανγιάννης (Athens Voice), «Tο πολιτικό και ιδεολογικό DNA»
2023.06.16 Νίκος Ντάσιος (HuffPost), «To ιδεολογικό DNA της Αριστεράς»
2023.09.27 Γρηγόρης Γεροτζιάφας (PressProject), «Tο πνευματικό και ιδεολογικό DNA»
2024.01.11 Ανδρέας Ξανθός (ΕφΣυν), «Η επιβολή είναι στο το πολιτικό-ιδεολογικό DNA της κυβέρνησης»
Νομίζω ότι μπορούμε να συμπεράνουμε με ασφάλεια ότι τα ρητορικά σχήματα αυτής της κλίμακας δεν έχουν πατέρα, ούτε μητέρα, αλλά ούτε και πατρίδα: μια αναζήτηση για το "ideological dna" έδωσε πάνω από 2.900 διεθνή αποτελέσματα, κάποια πολύ προγενέστερα των ελληνικών. Πάλι δεύτεροι ήρθαμε.
Τέλος, στη συνέντευξη μετά φαγητού που έδωσε ο Θεόδωρος Ρουσόπουλος στην Καθημερινή στη Μαργαρίτα Πουρνάρα, βρήκα τη φράση «Το έντερο είναι ο δεύτερός μας εγκέφαλος» που θα έπαιρνε άνετα το βραβείο «Κρίντζι της Εβδομάδας» αν ήταν στ΄ αλήθεια πρωτότυπη, και αν δεν πρόσεχα στην Εφημερίδα των Συντακτών τον αξεπέραστα ευφυή τίτλο «Πέρα στο πέρα campus...» (του ψευδωνύμου «ΚΙΜΠΙ»), που είναι ο ορισμός του κρίντζι, κυρία μου. We have a winner.