Βιβλιοθήκη Παραθέματα Βηλαράς Iωάννης
Βηλαράς Iωάννης
Γέννηση: Κύθηρα 1771
Θάνατος: Τσεπέλοβο 1823
Έργα
1.

Επάντεχα την ξενιτειά προς ώρας πανηγύρι,
κι αυτή ακράτο με κερνάει φαρμάκι στο ποτήρι.

[«Από την άγριαν ερημιά»], 23-24. Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 232.
2.

Αμ’ είν’ βαρύς ο χωρισμός, παραβαριά τα ξένα,
παράχουν πάθια αμέτρηγα, παραδυσκολεμένα!

[«Από την άγριαν ερημιά»], 97-98. Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 234.
3.

Γυμνός στον κόσμο μπήκα και θέλα βγω γυμνός·
ο κόσμος είναι ξένος, δεν έμεινε τινός.

[«Ή ζήσω τη ζωή μου»], 5-6. Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 223.
4.

Διαβατικά τ’ ανθρώπινα σαν ποταμιού νερό,
τα νιάτα χάρου, κόρη μου, μη χάνεις τον καιρό.

[«Θωρώ σου, Χλόη»], 3-4. Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 227.
5.

Λεν ο κόσμος, η αγάπη
έχει βάσανα πολλά.
Εγώ λέγω πως σε τούτο
δε στοχάζουνται καλά.
[...]
Λογαριάστε, και θα βρείτε
νούλα όλα τα πικρά,
αν τα βάλετε στο ζύγι,
και φιλήσω μια φορά!

[«Λεν ο κόσμος»], 1-4, 13-16. Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 225.
6.

Αχ! Έρωτα, δε φτάνουν της μέρας οι καημοί,
τα βάσανα κι οι πόνοι κι οι αναστεναγμοί;
 
Τη νύχτα δε μ’ αφήνεις καν δίχως ταραχή;
τη νύχτα χάρισέ μου μικρή ανακωχή.
 
Ω Αφροδίτης γέννα, παντού υπερβολή,
και σ’ εύνοια κι οργή σου ορμή παραπολλή.

[«Ο ήλιος βασιλεύει»], 23-28. Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 235.
7.

Σαν πεταλούδα στη φωτιά, σ’ εσένα γύρες φέρω
κι οχ τη φωτιά που καίγομαι να φύγω δεν ηξέρω.

[«Σαν πεταλούδα στη φωτιά»], 1-2. Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 229.
8.

Λεν το κοράλλι κόκκινο, μόν’ δίχως νοστιμάδα·
δεν έχει σαν τ’ αχείλη σου βαφή και κοκκινάδα.
 

[«Σαν πεταλούδα στη φωτιά»], 15-16. Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 229.
9.

Ατίμητο το στόμα σου, άντ’ αρχινάει να κρένει,
με μέλι και με ζάχαρη ποτάμι ακέριο βγαίνει.

[«Σαν πεταλούδα στη φωτιά»], 23-24. Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 230.
10.

Εσύ να δείχνεις απονιά καθόλου δε σου πρέπει,
γιατί δε στρέγει ο Έρωτας σκληρόκαρδες να βλέπει.

[«Σαν πεταλούδα στη φωτιά»], 37-38. Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 230.
11.

Τον Έρωτα μη μάχεσαι, φυλάου να τον πεισμώσεις,
μη σου κακιώσει κι ύστερα του κάκου μετανιώσεις.

[«Σαν πεταλούδα στη φωτιά»], 89-90. Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 231.
12.

Ω πρόληψες του κόσμου,
τύραννοι της ψυχής,
ο κόσμος σάς λατρεύουν
για να ’ναι δυστυχής!
 
Αφού κι από το θρόνο
η Πρόληψη μιλάει,
οι αίσθησες νεκρώνουν,
ο Λόγος δε φελάει!

[«Ω πρόληψες του κόσμου»]. Η ρομεηκη γλοσα, 1814. Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 205.
13.

Όσο κι αν είναι φοβερό
το καθετί, με τον καιρό
πασάνας συνηθάει
να το καταφρονάει.
Κι αντίς την πρώτη ταραχή
οπού μας φέρει στην αρχή,
τελειώνει κάθε θιάμα
συνηθισμένο πράμα.

«Αλουπού και Λιοντάρι», 25-32. Λίνος Πολίτης, Ποιητική Ανθολογία, Δ΄. Οι Φαναριώτες και η Αθηναϊκή Σχολή. «Δωδώνη», χ.χ. 61.
14.

Ωστόσο, βλέπει ο Ουρανός, το άδικο δε στρέγει,
και ξεπλερώνει σε καιρόν εκείνον που του φταίγει.
 

«Βατραχομυομαχία», 209-210. Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 292.
15.

Τα πάθη του ανθρώπου είναι λογιαστά και πολλά· ένας δεν τα ’χει όλα, μήτε του λείπουν όλα.

«Γνώθι σαυτόν-Γνώρισε του λόγου σου». Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 308.
16.

Η πολυμάθεια οπού δεν φέρει κάνα διάφορο στες χρείες της καλής ζωής, είναι τα φύλλα και τα άνθια ενού άκαρπου δέντρου. Ο πολυμαθής οπού δεν ωφελάει τους όμοιους του, είναι ένα ποτάμι οπού δεν ξεδιψάει κανέναν.

«Γνώθι σαυτόν-Γνώρισε του λόγου σου». Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 309.
17.

Όποιος πηδάει σε σάπια σανίδα, γκρεμίζεται.

«Η αμαρτία». Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 307.
18.

Καλόγερος και διάβολος αδέλφια διδυμάρια
και σαν αδέλφια καρδιακά τηρούν δουλειά καθάρια.
Του Σατανά τα έργατα, δουλειές του καλογέρου,
και διαβολιές του άγιου, σκοτούρες του δευτέρου.
Του ενός τα τεχνουργήματα ο άλλος έχει δρόμο
και σ’ όσα κι αν εργάζονται, κοινόν κρατούν το νόμο.
Δεν βλέπεις πως σε όλα τους δεν θέλουν να χωρίζουν,
μόνε κι οι δυο απαράλλαχτα σαν κόρακες μαυρίζουν;

«Κατά καλογήρων», 1-8. Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 259.
19.

Φυλάγου οχ τον καλόγερο και κάμνε το σταυρό σου,
καθώς τον ίδιο διάβολο αν έβλεπες εμπρός σου.
 

«Κατά καλογήρων», 13-14. Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 259.
20.

Εσύ [καλόγερε], υγιός πρωτότοκος της ακαματοσύνης,
επί ζωής σου κάθεσαι να τρώγεις και να πίνεις.
 

«Κατά καλογήρων», 167-168. Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 262.
21.

Αμ’ δε μου λες, παιδί μου· όταν λες το ψωμί «ψωμίον», οπού από τους Έλληνας ονομάζονταν «άρτος», μη παντεχαίνεις να το λες [αρχαία] ελληνικά; Το αγοράζεις φτηνότερο ή το τρως με περσότερη νοστιμάδα; Φοβάσαι τάχα να ειπείς το νερό «νερό», οπού το λέγεις «νηρόν», κι οπού οι Έλληνες το ’λεγαν «ύδωρ», για να μη γένει λάδι; Μακάρι να είχαν τα λόγια τη δύναμη να μεταμορφώνουν τα πράματα!

«Ο Λογιώτατος ή ο Κολοκυθούλης». Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 303.
22.

Η διαφορά από τον σπουδαίον [= σπουδασμένο] εις τον αμαθή δεν είναι άλλο από την ταχτική ή άταχτη παράσταση των ιδεών τους.

«Ο Λογιώτατος ή ο Κολοκυθούλης». Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 303.
23.

Η πολλή σπουδή χαλνάει τη γνώση.

«Ο Λογιώτατος ή ο Κολοκυθούλης». Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 303.
24.

Οι χάρες κι οι νοστιμάδες μιας γλώσσας δεν είναι οι ίδιες με άλλης. Κάθε μια έχει την ξεχωριστή της ομορφιά και τα ξεχωριστά της κάλλη. Όποιος αμελάει το στολισμό της γλώσσας του από τα μέσα οπού έχει η ίδια για να δείξει τες χάρες της, και δανείζεται ξένα και ασυνήθιστα στολίδια, οπού δεν της ταιριάζουν, αντίς να την ομορφήνει την ασκημαίνει, σε τρόπον οπού την κατασταίνει σιχαμερό τέρας, κι οπού, με όσα φκιασίδια κι αν την αλείφει, κανενός δεν αρέγει.

«Ο λογιώτατος ταξιδιώτης». Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 300-301.
25.

Αφέντες μου! Χρειάζεται μια γλώσσα σε κάθε Γένος, για να γροικιέται. Η αληθινή γλώσσα ενού Γένου είναι η κοινή και συνηθισμένη σε όλους [...] Τέλος, όσο δε λείψουν οι πρόληψες των λογιωτάτων, το Γένος δε βλέπει ποτέ του ημέραν!
 

«Ο λογιώτατος ταξιδιώτης». Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 302.
26.

Του δειλού και φοβιτσιάρη
λείπει ελευθεριάς η χάρη·
και στον κόσμον όσο ζει
οχ το δυνατότερό του,
σκλάβος σέρει το ζυγό του,
με τους φόβους του μαζί.

«Οι λαγοί», 65-70. Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 284.
27.

Αναχωράτε, φιλοσοφία
και λογομέτρα πολιτική!
Μακριά φευγάτε, ηγεμονία
και πάσα τάξη ευγενική!
[...]
Ελάτε, φίλοι, συμμαζωχτείτε
στο ’τοιμασμένο τούτο σκαμνί,
απλώστε χέρι και μην αργείτε
στων τηγανίτων την ηδονή.
 
Ω, τηγανίτες καλοφκιασμένες!
ω, τηγανίτες με το σωρό!
ζαχαρωμένες και μελωμένες
και με σουσάμι τ’ ασπρουδερό.

«Οι τηγανίτες του Ταλιαπιέρα», 1-4, 25-32. Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 270-171.
28.

Πουλάκι ξένο,
ξενιτεμένο,
πουλί χαμένο,
πού να σταθώ;
Πού να καθίσω
να ξενυχτήσω,
να μη χαθώ;

«Πουλάκι», 1-7. Η ρομεηκη γλοσα, 1814. Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 211.
29.

Το άνθι οπού την όραση με τις βαφές μαγεύει,
δεν αναδίνει πάντοτε γλυκάδαν ευωδίας,
μηδέ τα μαύρα τζίνορα, το πρόσχαρο αχειλάκι,
υπόσχονται και ειλικρινή, γιομάτα σπλάχνα στήθια.

«Σε νέας λύρας κόρδες», 24-27. Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 275.
30.

Είναι βαρύς ο χωρισμός κι είναι βαριά τα ξένα,
παράχουν βάσανα πολλά, παραφαρμακωμένα.
Πώς να φτουρήσει άνθρωπος και πώς να τα βαστάξει,
Και πώς να τα συλλογιστεί με δίχως να τρομάξει;
 

«Σύρε, γραφή μου, στο καλό», 27-30. Άπαντα, [1935]. 120.
31.

Όσοι τον καιρό ξοδεύουν
και το μέλλον δε μετρούν,
στα χαμένα τον γυρεύουν
σαν και πρώτα να τον βρουν.
 
Επειδής φτερά βαστάει,
φεύγει, τρέχει σα νερό·
κι όποιος δεν τον κυνηγάει,
χάνει πάντα τον τορό.

«Τζίντζιρας και μυρμήγκι», 25-32. Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 280.
32.

Στα νιάτα σου αν οκνεύεις,
γέρος κακά πορεύεις.

«Τζίντζιρας και μυρμήγκι», 35-36. Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 280.
33.

Ω τρυφερότατ’ Έρω,
γλυκό ψυχής μου πάθος,
θνητός δεν έχει λάθος
εσένα να λατρεύει.
 
Εσύ στιγμή να λείψεις,
μαραίνετ’ όλη η φύση,
νεκρώνει κάθε κτίση,
το παν διαλύεται, σβηεί.

«Ύμνος στον Έρωτα», 1-8. Η ρομεηκη γλοσα, 1814. Λ.Ι. Βρανούσης (επιμ.), Οι πρόδρομοι. Βασική Βιβλιοθήκη, 11. Εκδοτ. οίκος Ιωάννου Ν. Ζαχαροπούλου, 1955. 208.